Σταυρίδης «Προσπαθούμε να αποτελέσουμε γέφυρα μεταξύ των δύο κοινοτήτων»

Ο πρόεδρος του Τμήματος Τουρκικών και Μεσανατολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Κύπρου, Θεοχάρης Σταυρίδης, είπε ότι προσπαθούν να αποτελέσουν γέφυρα μεταξύ των δύο κοινοτήτων.
Πιστεύει ότι το Τμήμα τους είναι ένα από τα λίγα επίσημα ιδρύματα που φιλοξενούν επίσημα άτομα και από τις δύο κοινότητες.

Σε συνέντευξή του στο Voice International, έδωσε πληροφορίες σχετικά με το Τμήμα και το έργο του.

Καταρχάς, κύριε Σταυρίδη να σας ευχαριστήσουμε που αποδεχτήκατε να κάνουμε την συνέντευξη. Να ξεκινήσουμε με λίγα λόγια για σας, την καριέρα σας και πώς φτάσατε να εκλεγείτε Πρόεδρος του Τμήματος Τουρκικών και Μεσανατολικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Κύπρου.

Εγώ σας ευχαριστώ για το ενδιαφέρον σας για το Τμήμα μας. Ξεκίνησα τις σπουδές μου στην Ιστορία στις Ηνωμένης Πολιτείες της Αμερικής, όπου ολοκλήρωσα και το διδακτορικό μου. Εκεί αφοσιώθηκα στην πρώιμη Οθωμανική ιστορία και μετά όταν επέστρεψα στην Κύπρο είχα εργοδοτηθεί στο Ερευνητικό Κέντρο του Μοναστηριού του Κύκκου. Μετέπειτα, εκλέγηκα αρχικά Επίκουρος Καθηγητής στο Τμήμα Τουρκικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Κύπρου και ακολούθως Αναπληρωτής Καθηγητής. Βρίσκομαι στο Τμήμα από το 2007. Η εκλογή μου ως Πρόεδρος του Τμήματος μπορούμε να πούμε ότι ήταν κατά λάθος, επειδή δεν έχουμε αρκετό προσωπικό που να είναι εκλέξιμο για την θέση, όχι λόγω ικανότητας αλλά λόγω αριθμού ατόμων. Μόνο τρία άτομα μπορούν και ο ένας από αυτούς έχει εκλεγεί Κοσμήτορας της Σχολής Ανθρωπιστικών Σπουδών.

Πείτε μας λίγα λόγια για την ιστορία του Τμήματος στο Πανεπιστήμιο Κύπρου.

Το Τμήμα ιδρύθηκε το 1991, ταυτόχρονα με το Πανεπιστήμιο Κύπρου. Υπήρξε ένα από τα πρώτα Τμήματα που ιδρύθηκαν στο πανεπιστήμιο, λόγω του ότι οι ιδρυτές του θεώρησαν τότε ότι ήταν ζωτικής σημασίας να υπάρχει Τμήμα Τουρκικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο, επειδή ιδανικά το πανεπιστήμιο θα εξελισσόταν σε δικοινοτικό πανεπιστήμιο και θα κάλυπτε και τις δύο κοινότητες. Αργότερα, το Τμήμα αναμενόταν να εξελιχθεί. Το Τμήμα ιδρύθηκε ως Τμήμα Τουρκικών Σπουδών και θα εξελίχθηκε σε Τμήμα Τουρκικών και Μεσανατολικών Σπουδών. Δεν έχει υλοποιηθεί ποτέ αυτή η αλλαγή λόγω οικονομικών προβλημάτων που προέκυψαν μετά την κρίση του 2008. Οπότε, στην ουσία είμαστε Τμήμα Τουρκικών Σπουδών, αλλά προσφέρουμε μερικά μαθήματα για την γενικότερη Ιστορία της Ανατολής και του Ισλάμ.

Είναι αναγκαίο οι φοιτητές του Τμήματος να έχουν προηγούμενη γνώση της Τουρκικής πριν την έναρξη των σπουδών τους;

Όχι, δεν είναι απαραίτητη η γνώση της Τουρκικής. Οι φοιτητές ξεκινούν από το πρώτο τους έτος με εντατικά μαθήματα της Τουρκικής, οπότε μπορούν να ξεκινήσουν χωρίς την όποια γνώση της Τουρκικής και να την αποκτήσουν κατά την διάρκεια των σπουδών τους. Το πρώτο έτος σχεδόν αποκλειστικά είναι αφιερωμένο στην διδασκαλία της Τουρκικής με μόνο δύο άλλα μαθήματα, εισαγωγικού χαρακτήρα. Το ένα είναι η Εισαγωγή στις Τουρκικές Σπουδές και το άλλο η Εισαγωγή στο Ισλάμ, τα υπόλοιπα είναι μαθήματα γλώσσας, γραμματικής, προφορικού κτλ.

Πού προσπαθεί να εστιάσει ακαδημαϊκά το Τμήμα και τι προσφέρει το πτυχίο;

Το Τμήμα προσφέρει δύο κατευθύνσεις, το ένα είναι η Ιστορία-Πολιτική, και με την Ιστορία εννοώ κατά βάση Οθωμανική Ιστορία και Ιστορία της Τουρκικής Δημοκρατίας φτάνοντας μέχρι και τις μέρες μας. Έχουμε συναδέλφους που ασχολούνται με σύγχρονα ζητήματα. Από την άλλη, προσφέρουμε την κατεύθυνση της Γλωσσολογίας-Λογοτεχνίας. Προσπαθούμε να έχουμε ένα ευρύ πρόγραμμα τα πρώτα πέντε εξάμηνα των φοιτητών. Ασχολούνται με όλα τα ζητήματα, συμπεριλαμβανομένου εισαγωγής στην γλωσσολογία, λογοτεχνία, πολιτική και Οθωμανική Ιστορία και μετά στο τέλος του πέμπτου εξαμήνου οι φοιτητές επιλέγουν μία από τις κατευθύνσεις, είτε Ιστορίας-Πολιτικής είτε Γλωσσολογίας-Λογοτεχνίας, την οποία ακολουθούν μέχρι και την ολοκλήρωση των σπουδών τους και στην οποία με κάποιο τρόπο εξειδικεύονται. Ως καθηγητής Οθωμανικής Ιστορίας, μπορώ να πως μετά λύπης ότι οι φοιτητές δείχνουν περισσότερο ενδιαφέρον στα σύγχρονα ζητήματα, κάτι το οποίο είναι κατανοητό και φυσιολογικό. Οπότε, κρίνοντας από τα θέματα, από τα οποία επιλέγουν οι φοιτητές στις Μεταπτυχιακές και Διδακτορικές τους σπουδές, πρέπει να πω ότι η πρωτιά ανήκει στην πολιτική και τα σύγχρονα ζητήματα, ακολουθεί η γλωσσολογία, μετά η λογοτεχνία και η Οθωμανική Ιστορία τερματίζει τελευταία.

Αναφέρατε προηγουμένως ότι το Τμήμα προσφέρει διαφορετικές κατευθύνσεις. Μπορείτε να μας δώσετε μερικά παραδείγματα τι ευκαιρίες εργοδότησης προσφέρει η κάθε κατεύθυνση;

Εξαρτάται από την επιλογή της κατεύθυνσης που ακολουθούν οι φοιτητές. Εννοείται πως το πτυχίο, το όποιο παίρνουν οι φοιτητές με την ολοκλήρωση των σπουδών τους, αναγράφει Πτυχίο Τουρκικών Σπουδών και την κατεύθυνση την οποία επέλεξαν, αλλά δεν είναι απαραίτητα περιοριστικό. Προσωπικά γνωρίζω άτομα με πτυχίο στην κατεύθυνση Ιστορίας που ακολούθως ασχολήθηκαν και με την Διδακτική για παράδειγμα. Θεωρώ πως η κατεύθυνση δεν σε αναγκάζει απαραίτητα να ακολουθήσεις μια συγκεκριμένη πορεία μετά την αποφοίτησή σου. Γενικά, όμως, οι απόφοιτοί μας, τουλάχιστον αυτοί που εργοδοτούνται σε χώρους σχετικούς με το ακαδημαϊκό τους πεδίο, γίνονται είτε δημοσιογράφοι και διπλωμάτες είτε εργοδοτούνται στην Αστυνομία και στο στρατό. Οι τελευταίοι συνήθως είναι αξιωματικοί στην Αστυνομία ή στο στρατό και επιλέγουν να σπουδάσουν στο Τμήμα μας για να ενισχύσουν την καριέρα τους μετέπειτα. Αυτά είναι παραδείγματα των αποφοίτων μας που δείχνουν ενδιαφέρον στην Ιστορία και την Πολιτική. Ακολούθως, υπάρχουν και αυτοί που ενδιαφέρονται στην Γλωσσολογία και την Λογοτεχνία, οι οποίοι κατά πλειοψηφία ενδιαφέρονται στην διδασκαλία της Τουρκικής. Δυστυχώς, όμως, επειδή τα Τουρκικά δεν είναι υποχρεωτικά στο νότιο τμήμα του νησιού, πολλοί δεν εργοδοτούνται στα σχολεία, αλλά εργάζονται ως αυτοεργοδοτούμενοι καθηγητές της Τουρκικής ή μεταφραστές και διερμηνείς.

Ο αρχικός σκοπός του Πανεπιστημίου ήταν να συμπεριλάβει και να φιλοξενήσει φοιτητές και από την τουρκοκυπριακή κοινότητα. Ποια είναι τώρα η κατάσταση του Τμήματος; Υπάρχουν Τουρκοκύπριοι που σπουδάζουν σε οποιοδήποτε επίπεδο (Προπτυχιακό, Μεταπτυχιακό, Διδακτορικό);

Οι Τουρκοκύπριοι φοιτητές έχουν ειδικό καθεστώς. Κανονικά, οι Ελληνοκύπριοι φοιτητές μπαίνουν μέσω των επίσημων εξετάσεων. Οι Τουρκοκύπριοι μπορούν απλώς να κάνουν αίτηση και το Τμήμα εξετάζει την αίτηση και μπορούν να γίνουν δεκτοί, όχι μέσω εξετάσεων, αλλά με απευθείας αίτηση στο Πανεπιστήμιο. Είχαμε φοιτητές ως προπτυχιακούς και στο παρελθόν. Σήμερα, έχουμε περισσότερους Τουρκοκύπριους φοιτητές στο Μεταπτυχιακό και στο Διδακτορικό. Οπότε, οι Τουρκοκύπριοι έχουν ειδικό καθεστώς και με την υποβολή αίτησης στο Τμήμα, εξετάζεται η αίτησή τους, περνούν από συνέντευξη και γίνονται δεκτοί απευθείας από το Τμήμα χωρίς εξετάσεις.

Με βάση την τρέχουσα κατάσταση στην Κύπρο και στη Μέση Ανατολή, πώς πιστεύετε ότι το Τμήμα θα μπορούσε να λειτουργήσει επωφελώς για την κυπριακή κοινωνία;

Σε ό,τι αφορά το Κυπριακό, προσπαθούμε να αποτελέσουμε γέφυρα μεταξύ των δύο κοινοτήτων. Νομίζω ότι είμαστε ένα από τα λίγα επίσημα ιδρύματα που φιλοξενούν επίσημα άτομα και από τις δύο κοινότητες και οι περισσότεροι φοιτητές μας μιλούν τουρκικά. Οπότε οργανώνουμε πολιτιστικές εκδηλώσεις όπως αυτή που πραγματοποιήθηκε από το Τμήμα την 1η Νοεμβρίου, με καλεσμένους έναν συγγραφέα από την τουρκοκυπριακή κοινότητα και ένα από την ελληνοκυπριακή κοινότητα. Επίσης, έχουμε επαφές με την τουρκοκυπριακή κοινότητα, δίνοντας την ευκαιρία σε φοιτητές μας να γνωρίσουν άτομα από την τουρκοκυπριακή κοινότητα.

Τώρα όσον αφορά τη γενική κατάσταση στη Μέση Ανατολή, δεν είμαι σίγουρος ότι μπορούμε να κάνουμε πολλά. Φυσικά, έχουμε το όνομα «Μεσανατολικές Σπουδές» και προσπαθούμε να προωθήσουμε την ευαισθητοποίηση για ορισμένα θέματα, που ειδικά στην ελληνοκυπριακή κοινότητα είναι δύσκολο να προωθηθούν όπως για παράδειγμα το Ισλάμ, γιατί υπάρχει μεγάλη προκατάληψη σε αυτό το θέμα. Έτσι, νομίζω ότι ακόμη και στη γενική εικόνα της αντιμετώπισης της πολύ περίπλοκης πολιτικής στη Μέση Ανατολή, προσπαθούμε να προωθήσουμε τουλάχιστον κάποια κατανόηση στην κυπριακή κοινωνία.

Kallis Antounas-Voice International 2023