Τα «ωραία Λεύκαρα», ένα εργοστάσιο λουκουμιών στο ομώνυμο χωριό που χρονολογείται πάνω από 100 χρόνια, είναι γνωστό ως ένας γνωστός προορισμός για τους επισκέπτες στην περιοχή.
Το Voice International επισκέφτηκε τα Λεύκαρα και εξασφάλισε συνέντευξη των ιδιοκτητών, του παγκοσμίου φήμης εργοστασίου λουκουμιών «Τα ωραία Λεύκαρα», τους Θεόδωρο και Μαίρη Κραμβίδη.
«Η ιστορία της παρασκευής λουκουμιών χρονολογείται πάνω από 100 χρονών», ανέφεραν οι ιδιοκτήτες.
Ανέφεραν ότι είναι σημαντική η συνέχεια της παράδοσης κατασκευής λουκουμιών και για τον τουρισμό στα Λεύκαρα.
Τα Λεύκαρα υπήρξαν χώρος συνύπαρξης των δύο κοινοτήτων και η αναζήτηση της κυπριακής ταυτότητας μπορεί να βοηθήσει στην αναζήτηση της ειρήνης.
Αναφέρουν συγκεκριμένα ότι «κάθονταν μαζί τα βράδια και κεντούσαν, έρχονταν στο κατάστημα, γιατί έκαναν και σουμάδα. Υπάρχουν και πολλοί (Τουρκοκύπριοι) που έρχονται στα Λεύκαρα, χωριανούς, και θέλουν “καφέ του Θεορή”, θέλουν σουμάδα είτε έρχονται τα παιδιά τους και λένε ότι τους έστειλαν οι γονείς τους που κατάγονταν από τα Λεύκαρα λέγοντας «εστείλαν μας οι γονείς μας να πάρουμε λουκούμια που δαμαί», γιατί θέλουν τα λουκούμια, τα “χωριανά” τους.»
Ερώτηση: Ας ξεκινήσουμε με τα ίδια τα λουκούμια. Πείτε μας λίγο για την ιστορία του εργοστασίου σας…
Μαίρη Κραμβίδου: Άρχισε να τα φτιάχνει ο παππούς ο Θεόδωρος ο Κραμβίδης το 1895, ο οποίος έμαθε από το θείο του. Συνέχισε μόνος του και έχει πάρει πολλά βραβεία στην Κύπρο και στο εξωτερικό. Έχουν βραβευτεί σε πολλές εκθέσεις, συγκεκριμένα το 1907, 1909, 1919, 1936 στην Κύπρο, στην Αγγλία το 1924 και το 1925 και στην Διεθνή Έκθεση στη Θεσσαλονίκη το 1931. Στην συνέχεια έμαθε (την δουλειά) ο πεθερός μου, ο σύζυγος μου και μετά τα παιδιά μας. Παρασκευάζονται με το νερό και νησιαστό (άμυλο αραβοσίτου). Κάνουμε 15 γεύσεις και είναι όλα εδώ φρέσκα. Του κόσμου του αρέσει αυτό.
Ερώτηση: Ποια θεωρείτε η σημασία της μεταφοράς της παράδοσης της παρασκευής των λουκουμιών στις επόμενες γενιές;
Μαίρη Κραμβίδου: Γιατί είναι κάτι παραδοσιακό. Χρονολογείται πάνω από 100 χρόνια. Αρέσει στο κόσμο. Και εννοείται είναι και οι τουρίστες, που θέλουν να πάρουν κάτι από τον τόπο που επισκέπτονται για να πάρουν στην χώρα τους.
Ερώτηση: Τα Λεύκαρα υπήρξαν ένα μεικτό χωριό, Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Ποιες οι αναμνήσεις της οικογένειάς σας;
Μαίρη Κραμβίδου: Εγώ, προσωπικά δεν βίωσα την συνύπαρξη των δύο κοινοτήτων, επειδή το σπίτι μου ήταν μακριά, δεν ήταν οι γειτονιές μου ας πούμε. Η πεθερά μου έλεγε, όμως, ότι κάθονταν μαζί τα βράδια και κεντούσαν, έρχονταν στο κατάστημα, γιατί έκαναν και σουμάδα. Υπάρχουν και πολλοί (Τουρκοκύπριοι) που έρχονται στα Λεύκαρα, χωριανούς, και θέλουν «καφέ του Θεορή», θέλουν σουμάδα είτε έρχονται τα παιδιά τους και λένε ότι τους έστειλαν οι γονείς τους που κατάγονταν από τα Λεύκαρα λέγοντας «έστειλαν μας οι γονείς μας να πάρουμε λουκούμια που δαμαί», γιατί θέλουν τα λουκούμια, τα «χωριανά» τους.
Ερώτηση: Θεωρείτε ότι η ανάδειξη της κοινής παράδοσης θα μπορούσε να βοηθήσει στην αναζήτηση της ειρήνης στον τόπο μας;
Μαίρη Κραμβίδου: Σίγουρα, γιατί (Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι) ήταν μαζί, μεγάλωναν μαζί. Το χωριό μας δεν είχε προβλήματα. Στις γιορτές πάντα συναναστρέφονταν, πάντα ήταν μαζί. Άρα η αναζήτηση της κυπριακής μας ταυτότητας σίγουρα θα βοηθήσει, θεωρώ.
Kallis Antounas-Voice International 2023
